مقدمه قوانین و مقررات مربوط به خانواده

بسم الله الرحمن الرحیم

خانواده از ارکان اساسی و بنیادین تشکیل جوامع بشری بوده، موجب استمرار و بقای نوع بشر می‌شود و وظایف متعددی از قبیل فعالیت‌های اقتصادی، تربیتی و اجتماعی را برعهده دارد. از همین رو اهمیت خانواده و محوریت آن در شکل‌گیری زندگی اجتماعی بشر، این نهاد را در اندیشه‌ی اسلامی به نهادی مقدس تبدیل نموده است که پاسداری از آن موجبات صلاح و رستگاری جامعه را فراهم می‌آورد. این جایگاه و اهمیت موجب آن شده است که قانون‌گذار اساسی در عبارات مقدمه‌ی قانون اساسی در خصوص نقش این نهاد مقرر دارد :«خانواده واحد بنیادین جامعه و کانون اصلی رشد و تعالی انسان است و توافق عقیدتی و آرمانی در تشکیل خانواده که زمینه‌ساز اصلی حرکت تکاملی و رشد یابنده انسان است، اصل اساسی بوده و فراهم کردن امکانات جهت نیل به این مقصود از وظایف حکومت اسلامی است» علاوه بر این اصل ۱۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز با تاکید بر نقش بی‌بدیل خانواده در حکومت اسلامی این نهاد را واحد بنیادی جامعه اسلامی معرفی می‌کند و دولت جمهوری اسلامی ایران را مکلف می‌کند به نحوی برنامه‌ریزی نماید تا همه قوانین و مقررات و برنامه‌ریزی‌ها در جهت آسان کردن تشکیل خانواده، پاسداری از قداست آن و استواری روابط خانوادگی بر پایه حقوق و اخلاق اسلامی باشد. تحقق این خواسته‌ی قانون اساسی و حمایت از قداست و بنیان خانواده در نظام جمهوری اسلامی ایران منوط به برنامه‌ریزی و عملکرد نهادهای گوناگون در دوره‌های مختلفی از جمله آموزش پیش از ازدواج، نحوه‌ی تربیت فرزندان، آموزش و پرورش در دوره‌های گوناگون تحصیلی و … است.

مقدمـــــه‌‌

هر چند شرع و قانون همواره به دنبال حفظ کیان نظام خانواده بوده اند و برای حراست از نهاد خانواده در مواقع تزلزل راهکارهای متعددی از جمله راجعه‌ی به حکم را تعیین کرده اند اما حکم به طلاق و جدایی در مواقع عدم امکان مصالحه را نیز وضع نمودند. از همین رو مستند به ماده (۱۶) قانون حمایت از خانواده به منظور تحکیم مبانی خانواده و جلوگیری از افزایش اختلافات خانوادگی و طلاق و سعی در ایجاد صلح و سازش مرکز امور مشاوران خانواده ذیل مرکز امور وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده تشکیل گردیده است. در راستای تحقق اهداف مذکور آشنایی مشاوران خانواده با قوانین و مقررات این حوزه و آگاهی دقیق از مجموعه وظایف و تکالیف زوجین نسبت به یکدیگر امری ضروری محسوب می‌شود. این مجموعه در پی آن بوده است که با جمع آوری قوانین و مقررات مرتبط با حوزه‌ی خانواده و تکالیف مشاوران امور خانواده به صورت تنقیح شده، در راستای تحقق آگاهی هر چه بیشتر جامعه‌ی مشاوران خانواده گام بردارد.

علی بهادری جهرمی

رئیس مرکز وکلاء، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه